Filmmaker Sadjad Frogh (25) begon in 2014 zijn eerste filmbedrijf: Froan Studios, waarvoor hij op bruiloften filmde. Sinds 2016 is hij cameraman bij Incision en maakt het talent 3D-opnames van chirurgische operaties. Tijd voor een gesprek met de rustige en vriendelijke man, waarbij het na vijf minuten al gauw duidelijk is: hij vertelt graag verhalen.
Hoe is je passie voor film maken ontstaan?
“Ik ging daar laatst over nadenken, maar kon er geen antwoord op vinden. Wel weet ik heel goed dat mijn moeder een camera had gekocht toen ik acht was. Die camera was bedoeld voor mijn broertjes en zusjes om thuis te filmen. ’s Avonds gingen we met zijn allen zitten om de instellingen van de camera door te nemen. Het was grappig, mijn moeder nam de hoofdleiding en wij zeiden: ‘Je moet daar klikken.’ Ik dacht: wauw, hier word ik gelukkig van. Diezelfde camera namen we overal mee naartoe: naar pretparken, bruiloften en feestjes. Maar ik mocht er nooit mee filmen, want ik was te jong. Ze waren bang dat ik het kapot zou maken. Totdat er op mijn twaalfde een bruiloft was waarop ik mocht filmen. Ik dacht: dit is leuk! Ik ben niet gepusht of dat ik echt een opleiding wilde doen tot cameraman of filmmaker. Het is een beetje vanzelf gekomen.”
Hoe ging het daarna verder?
“Ik dacht niet: nu wil ik filmmaker of cameraman worden. Daarmee kan je ook niet naar je ouders komen. Niemand die dan gelooft in je, want je zegt dat je tussen al die duizenden mensen net die beste cameraman of filmmaker bent. Dus dan moet je bij ons in de cultuur wel naar school gaan, het hoogste advies halen op de basisschool en naar de havo of het vwo. Je moet een opleiding doen waar mensen naar opkijken. Ik heb dat allemaal gedaan en ben Media en Cultuur gaan studeren aan de Universiteit Utrecht. Dat doe ik nog steeds, in Amsterdam. Ik ben met mijn laatste jaar bezig. Omdat ik naast mijn opleiding ook werk is het parttime.
Ik deed netjes wat mijn ouders wilden en op een gegeven moment dacht ik: ik ga het film maken wel als hobby oppakken en die ‘hobby’ liep op een gegeven moment uit de hand. Vrienden en familie zeiden: ‘Je moet dit oppakken.’ In 2014 begon ik met mijn bedrijf Froan Studios. Ik ging op veel bruiloften filmen in Nederland, Duitsland en België en verdiende geld. Ik vond het superleuk om beelden te monteren en een verhaal te vertellen. Na twee jaar dacht ik: ik heb mijn eigen bedrijfje opgebouwd, ik wil hiermee verder gaan. Toen kwam ik bij Incision terecht.”
Je zei ook dat presteren heel erg in jullie cultuur speelt.
“Precies. Dat is echt zo! Bij ons gaan we voor het veilige. Ga naar school, haal de havo en dan kom je ergens terecht waar je een goed salaris hebt. Dat wordt heel erg gemotiveerd. Bij ons is het niet het geval dat als je een passie hebt voor camerawerk, je daar gelijk voor gaat. Misschien als mijn bedrijfje eerder was gekomen dat het dan groter was geweest. Maar uiteindelijk ben ik blij dat mijn ouders mij gepusht hebben om voor een opleiding te gaan! Want dan heb ik een diploma. Het is wel een tijdsverlies geweest qua het groeien van mijn passie, om een betere cameraman te worden. Dat had ik eerder bereikt als ik niet naar school was geweest.”
Wat vind je goed aan film?
“Ik vind dat de combinatie van muziek, geluid en visueel het sterkst emoties kan opwekken. Bij andere kunst, als een schilderij, heb je dat ook, maar minder sterk. Ik kijk altijd met plezier een film en als er bij mij kippenvel wordt opgewerkt, ga ik terugkijken: hoe hebben ze dat gedaan? De combinatie van muziek, geluid, acteerwerk en scènebelichting. Dat wil ik met mijn bruiloftsfilms ook of als ik later documentaires of films maak. Ik wil dat op een goede manier kunnen doen, zonder cliché te zijn.”
Kun je meer vertellen over Froan Studios?
“Op een gegeven moment wilde ik twee camerateams van in totaal vijf mensen hebben, zodat we op verschillende bruiloften tegelijkertijd konden filmen. Ik heb met verschillende fotografen en cameramannen gewerkt. Ik monteerde alles. Toen heb ik misschien teveel hooi op mijn vork genomen. Daar heb ik wel van geleerd.”
Hoe merkte je dat je teveel hooi op je vork nam?
“Voor mij als ondernemer was geld niet het belangrijkst, maar groei. Dat ik kon zeggen dat Froan Studio twintig bruiloften per jaar had gedaan. Ik ben daarin doorgeschoten en nam opdrachten aan, terwijl ander werk niet af was. Uiteindelijk maakte ik alle bruiloften af en toen kwam Incision toevallig op mijn pad. Ik heb Froan Studios opgezegd en ben voor Incision gegaan.”
Hoe kwam dat op je pad?
“Een vriend van mij wist dat ik bezig was met filmen. Hij zei: ‘Ik ben lid van de Facebookgroep Videomatties, dat is echt iets voor jou.’ Het bestaat uit achtduizend leden, alleen maar videografen en editors. Hij zei: ‘Ga daarheen, het is leuk. Je leert er zoveel van en je kunt je werk delen.’ Dat heb ik gedaan. Na Froan Studios ging ik solliciteren om naast mijn opleiding een inkomen te hebben waarmee ik de huur kon betalen. Ik had gesolliciteerd als callcentermedewerker bij SNS-bank en bij PwC, daar ging ik IT doen, compleet wat anders. Daar had ik de mogelijkheid om achter mijn computer veel te doen. Op een gegeven moment was mijn werk af en ging ik op Facebook. Ik zag daarop ‘Incision zoekt een cameraman/editor’. Ik ging daarop solliciteren en werd na twee weken gebeld en mocht langskomen.”
Waardoor heb je voor Incision gekozen?
“Ik vond het een uitdaging. Er komt meer bij kijken dan alleen filmen. Ik dacht bij mezelf: als ik ooit weer mijn eigen bedrijf ga starten dan heb ik superveel geleerd bij Incision en kan ik het weer toepassen bij mijn eigen bedrijf. Dat blijkt wel, want ik heb hier zoveel geleerd. Dat 3d-filmen supernauwkeurig is, want je wilt dat het effect klopt. Je moet fijn er naar kunnen kijken, zonder dat je je ogen teveel spant. Het gaat niet alleen om camerawerk en filmen. Je moet je eigen planning maken voor shoots, communiceren met collega’s, het managementteam en opdrachtgevers en meetings houden. Dat heb ik geleerd en heeft mij een complete professional gemaakt in die twee jaar dat ik het nu doe. Ik houd nog iedere dag mijn ogen en oren open. Zolang ik nog iets nieuws kan leren, blijf ik bij Incision werken.”
Je filmt operaties. Hoe zorg je ervoor dat het er interessant uitziet?
“Eigenlijk ben ik bij Incision 0,0 procent bezig met mijn passie. De filmpjes vertellen stap-voor-stap hoe je een operatie moet uitvoeren. Mijn passie is verhalen vertellen met muziek, creatieve beelden en kleur. Dat biedt Incision niet aan mij. Zij geven mij een standaard, daarbuiten mag ik niet komen. Al kwam ik laatst wel met een idee. Een chirurg tekende met watervaste stift een lijn, maar als hij met zijn handschoen eroverheen heen ging dan kwam het overal terecht. Het lichaam is daar niet voor gemaakt. Ik kwam het idee om het te animeren. Dat soort dingen kan ik wel doen, maar geen spanning opbouwen. Later wil ik alleen filmmaker zijn en verhalen vertellen.”
Wat vind je daar zo leuk aan?
“Ik heb het idee dat verhalen vertellen altijd geweest is. Vroeger gingen ze na het jagen om het vuur zitten en elkaar entertainen door middel van verhalen vertellen. Het is onderdeel geweest van onze evolutie. Iedereen is bezig om elkaar verhalen te vertellen, kijk maar naar televisie. Ik wil daar ook een bijdrage aanleveren. Met de verhalen die in mijn hoofd zitten mensen entertainen en iets bijleren. Ik hoef niet per se geld ervoor, als iemand er maar naar kijkt, luistert en het goed vindt.”
Waarom denk jij dat je interessante verhalen kan brengen?
“Ik zit erover te denken om met mijn verloofde, die antropologie studeert, een documentaire te maken over het land waar we oorspronkelijk vandaan komen: Afghanistan. Als ik daarover fantaseer dan kunnen wij de mensheid iets interessants over het land laten zien. Maar of het mij lukt is wat anders. Ik wil er in ieder geval voor gaan.”
Hoe doe je dat nu, het creatieve?
“Ik reis veel. Zo had ik een verhaal in mijn hoofd en filmde het in IJsland. Ik film nog steeds op alle feestjes waar ik kom. Diezelfde avond monteer ik het en zet ik het op Facebook. Al sinds 2013 neem ik mijn camera overal mee naartoe. In mei ga ik met mijn broer naar Schotland. Ik heb de vijf oudste whiskybrouwerijen gemaild of we het proces mochten vastleggen. Zeker! Ze laten mij zien hoe whisky wordt gemaakt totdat het wordt geserveerd. Superleuk!
Maar ik verdien er niets mee. Ik doe het om beter te worden in mijn vak met monteren, verhalen vertellen en filmen. De mensen bij Videomatties die echt van opdrachten leven, vind ik heel moedig. Dat is moeilijk en voor mij nog heel eng! Ik wil wel een vast inkomen hebben en zeker weten dat ik mijn huur kan betalen. Daarvoor is Incision een hele mooie oplossing. Ik ben half bezig met mijn passie. Ik werk er vijf dagen. Maar dat creatieve moet ik ergens kwijt kunnen.”
Wat maak jouw werk leuk?
“Het voelt natuurlijk aan, heel erg eigen. Ik zie het mezelf doen. En als je voor je ziet wat je doet, dan vind je het leuk.”
En dat heb je nooit bij iets anders gehad?
“Nee, ik zie mezelf niet anders dan een creatieveling die films maakt. Je hebt een soort visie van jezelf en als je daarmee bezig bent, dan ben je gelukkig. Ik denk dat voor iedereen een beroep is voorbestemd. Ik heb een vriend die op school al met cijfers bezig was, nu werkt hij bij KPMG. En tachtigduizend per jaar verdient. Dan denk ik: had ik maar ook voor een veilige weg gekozen, ik denk wel dat ik het had gekund, we hadden hetzelfde pakket. Maar dan denk ik bij mezelf: zie je dat jezelf doen? Tegelijkertijd zie ik hem niets creatiefs doen. Als je dingen die je voor je ziet doet, dan word je gelukkig.”
Wat onderscheid jouw filmpjes van anderen?
“Sommige makers zijn heel erg gefocust op de techniek, op shots en compositie. Dan heb je een indrukwekkende film, maar geen verhaal. Daarmee probeer ik me wel altijd te onderscheiden. Als je bijvoorbeeld naar mijn werk van IJsland kijkt, zit er echt een verhaal en een boodschap in. Het is niet per se technisch gezien heel erg sterk, maar wel altijd met een verhaal.”
Heb je een voorbeeld van zo’n verhaal?
“Bij het filmpje van IJsland is het verhaal waarom reizen zo belangrijk is voor iemand. Je moet reizen omdat het je verfrist: je ontmoet een nieuw persoon of je leert iets nieuws. En dat zie ik de jongeren die met mij samen films maken minder doen. Zij zijn echt gefocust op techniek, snel snel.”
Hoe beschrijf je jouw filmpjes?
“Ze zijn altijd gemaakt om emoties bij anderen te kunnen opwekken. Om iemand blij te maken of sentimenteel. Van bruiloften tot een filmpje wat ik op reis heb gemaakt aan de hand van muziek, beelden en tekst.”
Waarom vind je het belangrijk om emoties op te wekken?
“Ik geniet ervan als een andere film dat bij mij kan doen, dan wil ik het ook bij anderen kunnen doen. Een film als Forrest Gump is continue bezig om emoties bij je op te wekken. De ene keer moet je lachen, de andere keer moet je erover nadenken en de andere keer word je verdrietig ervan. Het is toch het meest prachtige wat ooit uitgevonden is, als je dat kan doen door middel van film. Je kan het niet verwoorden, maar het gebeurt wel. Voor iedereen is het anders. En zoiets maken is iets bijzonders. Als je naar Forrest Gump kijkt voelt iedereen alle emoties die je als mens hebt. Als filmmaker ben je echt een genie als je dat kan en dat wil ik ook doen. Ik vind het knapper dan dat je heel goed kan monteren met snelle beelden en mooie transities. Als ik dat kan doen, dan ben ik een goede filmmaker, dan is mijn doel behaald. Het doel van film.”
Waar haal je je inspiratie vandaan?
“Mijn inspiratie haal ik altijd uit films. Als ik een film kijk die met klassieke muziek emoties heeft opgewerkt, dan probeer ik het ook te doen. Bij mijn bruiloftsfilms hoor je bij de binnenkomst van het stelletje klassieke muziek. Bij het hoogtepunt zie je ze dansen op de dansvloer. Als andere goede filmmakers bij mij emoties opwekken, dan wil ik dat onthouden en ook doen met mijn eigen films.”
Heb je specifieke voorbeelden naar wie je opkijkt?
“In mijn generatie Casey Neistat, een jonge filmmaker uit New York. Hij is ooit gaan vloggen in New York. Casey wilde elke dag een shortfilm maken met mooie muziek en beelden. Hij was daar twee jaar lang dag in dag uit mee bezig. Superknap! In die tijd werd hij de grootste en populairste YouTuber van Amerika. In elke vlog zit een verhaal met een begin, probleem, de oplossing daarvan en een conclusie. Op zijn vijftiende had hij zijn huis verlaten, ging naar New York en zei: ‘Ik ga filmmaker worden.’ Niemand geloofde hem. Hij heeft een opleiding gedaan en kreeg bijbaantjes, zoals afwasser.
Op een gegeven moment heeft hij een show gemaakt voor HBO, die hij verkocht voor een miljoen. Toen kwam zijn succes. Nu maakt hij voornamelijk shortfilms op internet. Hij heeft het puur gedaan door hard te werken, elke dag zijn beste beentje voorzetten. Ondanks dat hij superveel geld verdiende, zat chillen er niet in. Casey inspireert je op vele manieren: door zijn gedrevenheid, maar ook met zijn mooie en simpel gemaakte content. Hij is een maker gebleven op YouTube. YouTube is prachtig, het verbindt de maker met de fans. Hij ging daarheen om mensen te inspireren. Op deze manier ga ik het ook doen.”
Wat is het tofste wat je hebt gemaakt?
“Het filmpje van IJsland. Ik vind dat een compleet filmpje met mooie beelden, muziek en voice-over, een verhaal en het is niet te lang. Maar het is pas het begin.”
Wat was de boodschap van je filmpje in IJsland?
“Ik heb het gemaakt tussen januari en augustus 2017, toen ging ik door een hele moeilijke periode. Er was iets gebeurd in mijn familie waar ik helemaal niets aan kon doen, maar het had zo’n enorme impact op mij. Ik ben met mijn broer naar IJsland gegaan, zodat ik me weer wat beter zou voelen. Daar werd de ongelofelijke pijn van daarvoor minder. Ik dacht: dat reizen dit met je kan doen, zonder dat ik naar een therapeut moest gaan. Toen ik terugkwam wilde ik dat ook aan anderen laten zien. Film maken vind ik ook iets sociaals, want je kijkt continue door de ogen van anderen. Hoe gaan zij dit ervaren? Bij het IJsland filmpje dacht ik: wauw, ik wil andere mensen die het ook meemaken iets vertellen waardoor ze zich beter voelen.”
In hoeverre vind je het belangrijk dat je familie trots op je is?
“Heel! Ik ben in mijn hoofd ook alleen maar bezig om mijn familie te imponeren en trots te maken. Niet per se met mezelf. Ik doe het om een keer bij mijn moeder of vader te komen en te zeggen: ‘Je hoeft niet meer te werken.’ En mijn broertjes en zusjes alles te geven wat zij nodig hebben. Ik zie mezelf nooit in een dure auto rijden of dure kleren dragen, hoe succesvol ik ook ben. Als deze mensen er niet waren, had ik niet de motivatie om nog meer te groeien. Maar ik ben blij dat ze er zijn en dat zij mij onbewust zo erg motiveren.”
Wat is jouw tip voor aanstormende videografen?
“Ik denk dat het voor alles geldt, maar blijf het doen, altijd! Als jij houdt van video’s maken, blijf het altijd doen. En wees altijd kritisch op jezelf, dus ben niet snel tevreden met wat je maakt. Dan groei je elke dag meer en meer. De grootste valkuil voor een beginnend filmmaker is dat je te lief bent voor jezelf, puur omdat je lui bent om het aan te passen. Ik ben dat ook. Tijdens het monteren is er een stem die zegt: ‘Dit is niet goed, dat is niet goed.’ Een andere stem zegt: ‘Prachtig!’ Ik luister teveel naar die tweede. Ik probeer om me daar bewust van te zijn. Je hersenen die willen iets zo snel mogelijk creëren. Maar een harde werker die kan het doorbreken.”
Wat zijn je toekomstdromen?
“Dat ik alles wat ik voor me zie kan produceren ongeacht het budget en zonder afhankelijk te zijn van andere mensen. Dat is nu onmogelijk voor mij. Vrijheid creëren is als artiest echt het belangrijkste. Ik wil al heel lang een korte film maken over een mimespeler die verliefd wordt op een meisje. Hij krijgt een ongeluk waardoor hij verlamd wordt en in een rolstoel terecht komt. Een mimespeler die niet meer kan mimen en het proces daarvan. Daarvoor wil ik in het buitenland filmen met goede acteurs en originele muziek.”
In welke landen wil je nog filmen?
“Ik wil mensen graag meer vertellen over het prachtige Iran. Het heeft zo’n mooie geschiedenis en mensen kennen Iran niet echt. Hetzelfde geldt voor Afghanistan. In India wil ik een documentaire maken over de klassieke muziek daar voor de westerse wereld. Superinteressant. Je hebt zoveel verhalen te vertellen, over zoveel landen en onderwerpen… Als filmmaker ben je rijk. Het hele proces van daar onderzoek doen, de mensen leren kennen en filmen. Je hebt een verhaal en gaat acteurs bepalen, locaties scouten en het script uitwerken. Dat lijkt mij geweldig. Dan ben ik echt de gelukkigste mens ter wereld.”
Houd Sadjad in de gaten via: https://www.sadjadfro.com/
